Succesverhalen

Platform Logistiek: hét netwerk voor de logistiek

Het begon als een puur informatief platform, het Platform Logistiek. Maar, zoals Erik Jonker, coördinator Logistiek op het Da Vinci College eerder in het magazine zegt, is het platform inmiddels uitgegroeid van een platform voor scholen naar een platform door scholen.

Ervaringen uitwisselen, kennis delen
Daarmee is het dé plek geworden waar docenten Logistiek ervaringen uitwisselen en kennis delen. En een plek waar levendig wordt gediscussieerd over zaken als het curriculum, het gebruik van leermiddelen, de inzet van keuzedeelexamens, de examenresultaten… En noem maar op. Het logistieke onderwijs komt in al zijn aspecten en facetten aan bod.

Een paar keer per jaar komt het Platform Logistiek bij elkaar. Voorheen gebeurde dat centraal bij ESS in Ede. Maar inmiddels wordt, geheel in de geest van door de scholen, iedere vergadering op locatie gehouden. Georganiseerd door één van de aangesloten scholen. Compleet met een excursie of een bedrijfsbezoek. Uiteraard logistiek of transport gerelateerd.

Kruisbestuiving in optima forma
Kruisbestuiving in optima forma dus, het Platform Logistiek. ESS hoort uit de eerste hand wat er op de scholen speelt en waar behoefte aan is. Tegelijk worden de scholen heel direct geïnformeerd over de laatste onderwijskundige ontwikkelingen. Met als uiteindelijke winnaars het logistieke onderwijs en vooral de studenten.

Inbreng bedrijfsleven in validatiecommissie Commercie

“Beschikbaar maken van informatie en kennis op zo’n manier dat deze voor alle mensen begrijpelijk is. Ongeacht opleidingsniveau, cultuur, religie, taal of beperking”. Dat is de missie van Ludejo in Amersfoort, het bedrijf van Malon Hamoen. Meer hoef je bijna niet te weten om te begrijpen waarom Malon zo op haar plek is in de validatiecommissie Commercie bij ESS.

Het doel: de ideale match
Ludejo is, kort door de bocht, een vertaalbureau. Maar het noemt zich niet voor niets ‘Het alternatief voor een vertaalbureau’. Malon Hamoen: “Alternatief omdat wij niet alleen teksten van de ene naar de andere taal vertalen, maar bekijken wat de ontvanger nodig heeft. Dat kan ook meer zijn dan alleen tekst. Denk aan beeld of audio. De vraag is lang niet altijd hetzelfde als de behoefte van de klant. En juist daar spelen wij op in, op die behoefte. Want dan help je klanten echt. Daarvoor moet je goed kijken wat er nodig is. Daaruit komt de verbinding voort die ik zo fijn vind in mijn werk met de lezersgroep in het kader van ESS: met de studenten én met het bedrijfsleven. Met als doel de ideale match.”

Malon heeft ervaring in het onderwijs. En als stagebegeleider doet ze binnen haar eigen bedrijf al het mogelijke om helder te krijgen wat elke stagiair nodig heeft om optimaal tot bloei te komen. Malon: “Die lijn kun je zo doortrekken naar ESS. Daar gaat het er immers om om examens zo in te richten dat ze optimaal aansluiten op de opleiding. Maar tegelijkertijd moeten ze ook naadloos en zo actueel mogelijk aansluiten op de arbeidsmarkt, de bedrijven dus waar studenten uiteindelijk aan de slag gaan. En natuurlijk moeten ze, liefst zo individueel mogelijk, aansluiten op elke student. Juist, weer de verbinding zoeken en leggen. Op drie vlakken tegelijk zelfs.”

Naast Malon bestaat de validatiecommissie Commercie uit vertegenwoordigers van verschillende branches. Allemaal brengen zij hun specifieke ervaringen in. Maar zeker ook hun wensen en behoeften waar het gaat om nieuwe medewerkers.

Elkaar en ESS scherp houden
Malon: “Ook daar zoeken we, bedrijfsleven en onderwijsveld, de verbinding. Signaleren we over en weer ontwikkelingen. Houden we elkaar over en weer scherp. Houden we natuurlijk ook ESS scherp. En vinden we elkaar in het gezamenlijk streven om én opleidingen én manieren om te beoordelen en te examineren steeds verder aan te scherpen. In de zin van zo optimaal mogelijk afstemmen op elke individuele student. Want een opleiding kan dan wel hetzelfde zijn, elke student is uniek. Wel zo handig en verstandig dus om elke student ook op een unieke, lees zo eigen mogelijke, manier te examineren en te beoordelen. Zodat elke student uiteindelijk kan uitgroeien tot iemand die met kennis van zaken, maar zeker ook met plezier en zelfvertrouwen aan het werk gaat.”

“DE OPTIMALE VERBINDING LEGGEN TUSSEN ONDERWIJS, BEDRIJFSLEVEN EN STUDENTEN; DAAR GAAT HET OM”

Malon Hamoen, lid van de ESS validatiecommissie Commercie

Praktijkvoorbeeld Wonen

Digitaal examineren: voordelen voor student en docent

“Onze studenten (Allround) Interieurvakman Woningstofferen BBL niveau 2 en 3 zijn vooral praktisch ingesteld. Daarom willen we ook de examens en het examineren zo praktisch mogelijk insteken,” zegt Gerben Westera, docent Interieurvakman woningstofferen aan het Deltion College in Zwolle. Hij klopte aan bij ESS.

Makkelijker in gebruik
Vanuit de opleiding Woning- en Projectstoffering legde Gerben bij ESS ideeën en daaruit voortvloeiende wensen op tafel. Gerben: “Zo wilden wij bijvoorbeeld graag ook onze praktijkexamens digitaal afnemen. Niet alleen omdat digitaal examineren overal meer en meer terrein wint, zeker ook omdat het onze studenten ten goede komt. Om te beginnen is digitaal examineren makkelijker in het gebruik. Ga maar na: geen papieren rompslomp, veel minder documenten. Digitaal hebben studenten alles wat zij bij een examen ook maar nodig hebben direct overzichtelijk bij de hand. Nog een voordeel, voor de studenten én voor ons docenten, je bent met beoordelen af van studentenhandschriften die vaak bijna niet te ontcijferen zijn. Elke kans op verwarring is verkeken en elke beoordeling is zo eerlijk als het maar kan zijn.”

Het Deltion College examineert onder de vlag van het Consortium. Gerben: “Dat is het samenwerkingsverband van vijf scholen die de opleidingen woning-en projectstoffering geven: het HMC in Rotterdam, ROC Midden Nederland in Utrecht, het Summa College in Eindhoven, het Alfa College in Groningen en wij dus, het Deltion College in Zwolle. Binnen het Consortium bespreken wij examinering, hebben wij contact met het werkveld en delen wij alle onderwijskundige informatie. Let wel, elke opleiding met behoud van de eigen identiteit.”

Examens begrijpelijker aanbieden
“Om nog even terug te komen op de praktische instelling van onze studenten, omdat ze vaak niet zo talig zijn, is digitaal examineren hen op het lijf geschreven. Digitale examens zijn compacter en overzichtelijker. Je kunt ze daarom begrijpelijker aanbieden. Om een bekende slogan van de Belastingdienst erbij te halen: leuker kunnen we examineren ook digitaal niet maken, want een examen zal vrijwel altijd spanning met zich meebrengen, maar wel makkelijker. Makkelijker in de zin dat we onze studenten meer in hun kracht zetten. Met grotere kans van slagen.”

Zo werkt het dus inmiddels voor de studenten (Allround) Interieurvakman woningstofferen op het Deltion College in Zwolle. Gerben: “Mede met dank aan ESS. Want daar werden onze ideeën meteen opgepakt en direct doorvertaald naar de praktische toepassing ervan bij ons op school. Dat verbaasde mij overigens niet, want ik ken ESS als uiterst meedenkend en zeker ook meewerkend. Altijd bereid om in samenwerking voortgang te boeken en, zoals specifiek in dit geval, in gezamenlijkheid te komen tot steeds beter op de praktijk toegesneden beoordelingsinstrumenten.”

Over en weer beter
“Om gezamenlijk verder te komen organiseert ESS ook geregeld informatiedagen om ons mee te nemen in wat zij zien als nieuwe ontwikkelingen in de wereld van het onderwijs en meer specifiek van het examineren. Met alle kans voor ons, het onderwijs, om daar met hen over van gedachten te wisselen. Kennis en ervaringen te delen. Daar worden wij over en weer beter van. En het mooiste is natuurlijk: onze studenten plukken daar uiteindelijk de vruchten van!”

“DIGITAAL EXAMINEREN ZET ONZE STUDENTEN IN HUN KRACHT”

Gerben Westera – docent Woning- en Projectstoffering Deltion College Zwolle

Ervaringen met portfolio-examens bij mode

Het grote voordeel van portfolio-examinering? Dat het veel logischer is dan examinering op basis van een traditioneel examen. Logischer in die zin dat studenten door hun schooljaren heen in behapbare stukjes hun kennis en kunde kunnen bewijzen. Dat brengt veel meer rust met zich mee. Examineren wordt zo minder zwaar doordat het niet meer in een kort tijdsbestek wordt geperst.”

Het mag duidelijk zijn, Els Limpens, vakdocent Fashion bij Curio in Breda is zonder meer enthousiast over examinering op basis van een portfolio. Curio werkte al met de proeven van bekwaamheid van ESS, maar studenten moesten daarmee aan het einde van de opleiding nogmaals laten zien dat ze alle werkprocessen beheersten. Om dat te voorkomen is, sinds een kleine twee jaar, portfolio-examinering ingevoerd.

Volop in ontwikkeling
Els: “Portfolio-examinering is volop in ontwikkeling binnen onze school. Het staat nog wel in de kinderschoenen en dat is helemaal niet gek. Het is immers allemaal nieuw en dus voor alle betrokkenen wennen. Maar het smaakt, op basis van de ervaringen van zowel docenten als studenten, zeker naar meer.”

Els is lid van de ontwikkelgroep binnen ESS die zich bezighoudt met portfolio-examinering: “In die groep delen scholen en ESS ervaringen met elkaar. Neem van mij aan, dat zijn er veel. Want er komt heel wat kijken bij het praktisch invoeren en inpassen van deze wijze van examineren. Neem alleen al organisatorisch: hoe richt je als school en als opleiding je onderwijs in? Hoe zet je het beoordelen en examineren van een portfolio zo optimaal mogelijk in? Want zowel de studenten als het bedrijfsleven moeten kunnen vertrouwen op een diploma met een gegarandeerde kwaliteit. Door samen met ESS en andere scholen hier aan te werken, hoeven we niet zelf iedere keer het wiel opnieuw uit te vinden.”

Werk in uitvoering
“Werk in uitvoering dus! Maar dan wel mooi werk in uitvoering. Ik geloof heilig in portfolio-examinering omdat het een flexibele en ontspannen manier van examineren is. Die veel meer recht doet aan de eigenheid van elke individuele student. De student kan met dit diploma straks met vertrouwen de toekomst tegemoet.”

“PORTFOLIO-EXAMINERING: EEN FLEXIBELE EN ONTSPANNEN MANIER VAN EXAMINEREN”

Els Limpens – vakdocent Fashion bij Curio in Breda

Co-creatie voor actuele examens logistiek

Ze zijn de ogen en oren van ESS in de wereld van de logistiek. Ze zorgen er mede voor dat de examens die ESS ontwikkelt voor deze sector, op zijn minst gelijke tred houdt met de laatste ontwikkelingen binnen de logistiek. En dat deze examens aansluiten op de belevingswereld van de studenten logistiek.

Kind aan huis in de logistiek
Ze zijn Jeannette Jansen, manager van de Ewals Academy, onderdeel van Ewals Cargo Care en Sander Jans, Adviseur Werk bij het Sectorinstituut Transport en Logistiek (STL). Beiden zijn kind aan huis in de logistiek. Jeannette heeft zelf de opleiding Transport en Logistiek gedaan en faciliteert en professionaliseert met de Academy onder andere het chauffeursopleidingsprogramma van Ewals. In het werkzame leven van Sander is logistiek al bijna 30 jaar de rode draad. Hij was docent logistiek en transport. Nu maakt hij vanuit STLwerkt werk van het plaatsen van leerlingen bij leerbedrijven.

Signaleren en inbrengen
Jeanette Jansen: “Sander en ik zitten alle twee in de ESS vaststellingscommissie. Daarin vertegenwoordigen wij het logistieke bedrijfsleven en valideren we of de examens voor de logistieke kwalificaties recht doen aan de ontwikkelingen in de sector. Dat betekent dat wij signaleren wat er speelt in de sector en dat wij belangrijke zaken voor de opleidingen en examinering inbrengen. Wij houden ESS op dat soort punten bij de les. Neem zoiets als de Brexit. Daarvoor, toen Engeland nog bij Europa hoorde, konden chauffeurs met goederen vanaf het vasteland, gewoon doorrijden. Nu is elk transport naar Engeland een douanetransport en dus komt er een heleboel papierwerk kijken. Daar kunnen we als sector natuurlijk niet omheen. Dus moeten we hier ook in de logistieke opleidingen en in het examineren aandacht aan besteden.

Realistische afspiegeling
Sander Jans: “Waar wij feitelijk voor zorgen, is dat de opleidingen en de daarbij behorende examens een realistische en dus zo actueel mogelijke afspiegeling zijn van hoe de sector ervoor staat. Het mooie, zeg maar gerust het goede van ESS is, dat zij zich als geen ander bewust is van het belang daarvan. ESS heeft dan ook niet voor niets altijd al heel weloverwogen de samenwerking gezocht met aan de ene kant het bedrijfsleven en aan de andere kant het onderwijs.”
Jeannette: “ESS staat echt voor co-creatie. Voor langdurige hechte samenwerking. Waarin iedereen, uit het onderwijs dan wel uit het bedrijfsleven, er toe doet. Waarin iedereen met iedereen kennis en ervaringen, maar ook wensen, behoeften en ideeën deelt. Waarin iedereen van iedereen leert dus. En waar iedereen, scholen en studenten, uiteindelijk profijt van heeft.”

Klant- en oplossingsgericht
Ze zijn het er beiden over eens dat het prettig samenwerken is met ESS. Sander: “Klantgerichtheid en oplossingsgerichtheid zijn er dagelijkse praktijk. Kijk naar een ontwikkeling als digitalisering. Die heeft natuurlijk ook ruimschoots zijn weg gevonden in de wereld van de logistiek. Bovendien zijn studenten van nu meer en meer digitaal ingesteld. Daar heeft ESS heel goed, heel tijdig ook op ingespeeld. Opleidingen, beoordelingen en examens worden nu meer en meer digitaal ingestoken. Daar zijn én studenten én ook hun beoordelaars mee geholpen. Daar is de hele sector uiteindelijk mee geholpen. En dus wij allemaal, want vrijwel overal is logistiek een belangrijke factor in hoe ons land functioneert.”

ESS en Curio ontwikkelen samen proeve van bekwaamheid

Retaildocenten van Curio gingen met ESS in gesprek om de proeve van bekwaamheid nog beter te laten aansluiten op hun leerbedrijven en studenten. “Als student retail moet je weten wat er komt kijken bij het laten draaien van een winkel. Je moet thuis zijn in alle werkprocessen die horen bij het werken in een winkel. Maar dat betekent niet dat je in ál die afzonderlijke onderdelen in íeder werkproces even goed of zelfs de allerbeste moet zijn,” zegt Marielouise Dietvorst, docent Economie en Ondernemen bij Curio, beroepsopleider van West-Brabant.

Geen student en werkproces hetzelfde
“Dat kan ook niet”, vervolgt Marielouise. “Om te beginnen omdat, hoe cliché dat ook klinkt, geen student hetzelfde is. Dat wat de ene student makkelijk afgaat, kost de andere student moeite. Bovendien is geen werkomgeving gelijk. Dat betekent dat de invulling van een werkproces per werkomgeving verschilt. Dus legt ook ieder leerbedrijf andere accenten.”
Volgens Marielouise moet je als opleider daarom dicht bij de student en leerbedrijven staan bij het beoordelen en
examineren.

Beroepsbekwame medewerkers
Dit inzicht vroeg om een nieuwe opzet en invulling van de proeve van bekwaamheid voor de opleiding. Marielouise: “Binnen onze sector zijn wij allemaal beroepsopleiders. Wij zijn er om van studenten beroepsbekwame medewerkers te maken, die in de dagelijkse praktijk stevig in hun schoenen staan en waar bedrijven volledig van op aan kunnen.” Samen met haar collega Auwke Peekstok klopte Marielouise Dietvorst aan bij ESS. “ESS ken ik als open en toegankelijk. En dat was ook deze keer het geval. Ons idee werd direct serieus genomen. We gingen in gesprek en vanuit ons plan kwam ESS tot een concept van een nieuwe proeve van bekwaamheid met een voorwaardelijke meting.”

Enthousiasme overgeslagen
“Na het verwerken van onze eigen feedback, heeft ESS de nieuwe proeve van bekwaamheid voorgelegd aan een aantal andere scholen. Toen daar de reacties ook positief waren, is de variant van proeve van bekwaamheid met voorwaardelijke meting definitief vastgesteld en in de praktijk in te zetten.”

Nooit te oud, nooit te ervaren om (verder) te leren!

SPA Groep brengt met Ambor-opleiding mbo-diploma binnen handbereik.

Trotse medewerkers van de gemeente Rotterdam! Ze werken al jaren bij onder meer de stadsreinigingsdienst, de afvalinzameling, in het beheer van de openbare ruimte of op de milieustraat. Eén en al ervaring. Hoe ze hun werk moeten doen, dat hoeft niemand ze nog te vertellen.

Maar een echt vakdiploma, nee, dat hadden ze niet. Nog niet. Want hoe oud of hoe ervaren ook, onlangs stapten ze via de SPA Groep allemaal de schoolbanken in. Om – spannend vonden de meesten – de praktijkgerichte mbo opleiding Ambor (voluit Afval, milieu en beheer openbare ruimte) te volgen. En zo weer helemaal bekend te worden met de laatste technieken en nieuwste ontwikkelingen op hun werkterrein. Met als plezierige bijkomstigheid een duurzamere inzetbaarheid.

Succes smaakt naar meer
Er is keihard gewerkt door de medewerkers. Met als beloning een fraaie bos bloemen en als erkenning en bewijs, een mooi diploma op niveau 1. Daar mogen ze terecht trots op zijn. Sterker nog, voor een aantal van de geslaagden smaakt dit succes naar meer. Zij pakken meteen door en gaan op voor niveau 2 Allround medewerker afvalbeheer of Allround medewerker beheer openbare ruimte.

Medewerkers kunnen overigens ook in- of doorstromen naar niveau 3 en 4. Om zich nog verder te ontwikkelen, nog beter te worden in hun vak. Met zelfs de mogelijkheid om door te groeien naar een hogere of leidinggevende functie.

De rol van ESS (met wie de SPA Groep al een aantal jaren prettig samenwerkt) is even simpel als belangrijk: ESS ontwikkelt samen met de SPA-groep en de betrokken roc’s de beroepsgerichte examens voor deze opleidingen. Zodat ook voor deze doelgroep een erkend mbo-diploma binnen handbereik is.

Digitaal portfolio: prachtwerk in uitvoering

Nieuwe kwalificatiedossiers, anders verantwoorden, digitaal examineren… Ontwikkelingen die bewijzen dat het examineren in het mbo voortdurend in beweging is. Ontwikkelingen ook – zoals op tal van plekken iop deze pagina te lezen is – waarop wij van ESS inspelen en waarover wij voortdurend afstemmen met zowel de scholen als het bedrijfsleven. Zo wordt er geëxperimenteerd met een digitaal portfolio, waarmee studenten gevolgd en beoordeeld kunnen worden volgens de uitgangspunten van anders verantwoorden.

Flexibel inzetbaar en persoonsgericht
Hiervoor experimenteren we met een digitaal portfolio waarin bewijzen en examens samen komen. Daarbij kunnen bewijzen diverse vormen en inhoud hebben. Dit maakt het systeem flexibel inzetbaar en persoonsgericht.
Met alle voordelen van dien. Zo staan alle bewijzen van een student bij elkaar in een digitale omgeving. Dat maakt voor iedere betrokkene de ontwikkeling en de voortgang van de student inzichtelijk. Bovendien raakt er nooit meer iets kwijt en is van elk bewijsstuk direct duidelijk bij welke leeruitkomst of kerntaak het hoort. Tot slot kan het digitaal portfolio ook later nog dienen als ‘showcase’. Daarmee kan een student, bijvoorbeeld bij een vervolgopleiding en/of een sollicitatie, laten zien wat hij of zij allemaal geleerd heeft.

Heldere rolverdeling
Nog een belangrijk voordeel: de rechten en rollen in het systeem zijn duidelijk vastgelegd. Dat zorgt voor een heldere rolverdeling voor alle betrokken personen van binnen en buiten de school. Iedere persoon krijgt alleen toegang tot de functionaliteiten en verantwoordelijkheden die bij zijn of haar rol horen.

De basis van het digitale portfolio staat inmiddels. Samen met pilotscholen en Paragin, de ontwikkelaar van het systeem, wordt het systeem op dit moment verder ingericht. Daarbij onderzoeken we bijvoorbeeld welke manieren er zijn om te komen tot een eindbeoordeling van een examenportfolio.

Ontwikkelings- en examenportfolio
We werken samen met inhoudsdeskundigen van scholen aan de aansluiting van een ontwikkelings- en een examenportfolio. Samen zoeken we naar de best passende vorm en inhoud voor de kwalificatie en de schoolcontext.

Examens op maat voor Entree-opleidingen

Entree-opleidingen bieden jongeren die geen diploma hebben van een vooropleiding toch alle kans om een vak te leren. Een Entree-opleiding bereidt jongeren voor op de arbeidsmarkt of op doorstroming naar een mbo-2-opleiding. ESS biedt examens aan voor onderstaande uitstroomprofielen.
De examinering bestaat uit een proeve van bekwaamheid. Daarnaast biedt ESS een aantal optioneel in te zetten aanvullende beoordelingsinstrumenten aan, zoals een gesprek over vakkennis en vaardigheden en het maken van een werkstuk.

ESS Entree-examenbank:

• Assistent logistiek
• Assistent verkoop/retail
• Assistent dienstverlening
• Assistent mobiliteitsbranche
• Assistent procestechniek
• Assistent horeca, voeding of voedingindustrie
• Assistent bouwen, wonen en onderhoud
• Assistent metaal-, elektro- en installatietechniek

DAAROM KIES JE VOOR DE ENTREE-EXAMENS VAN ESS:

→ Ruime keuze aan praktijkgerichte examenopdrachten

→ Nul- en voortgangsmeting beschikbaar

→ Mogelijkheid om eigen examenopdrachten in te brengen

→ Mogelijkheid van aanvullende beoordelingsinstrumenten: werkstuk of gesprek vakkennis en vaardigheden

→ Keuze uit variant met of zonder cgi gesprek

→ Contact met andere scholen via samenwerkingsbijeenkomsten

→ Keuze uit papieren verise, invulbaar pdf of digitaal examen via ESS Praktijk

→ Verder gezamenlijk ontwikkelen van het examenaanbod mogelijk

Leiderschap van de toekomst staat of valt met soft skills

Leiderschap. Het is een uiterst actueel onderwerp. Want hoeveel leiders zijn er de afgelopen tijd niet onderwerp geweest van (vaak heel stevige) discussie. De specialistenopleiding Leidinggevende Team/Afdeling/Project is minstens net zo actueel. Hans Pécasse, als coach en docent binnen ROC Midden Nederland mede verantwoordelijk voor deze BBL-opleiding: “De leider van de toekomst is dienend, empathisch, geeft vertrouwen, zorgt dat het team als geheel optimaal kan presteren en zet individuele teamleden zo veel mogelijk in hun kracht. Hij is daadkrachtig, zeker, want het team heeft natuurlijk wel bepaalde doelen te halen. Sterker nog, juist door nieuw leiderschap, leiderschap dat zich door en door bewust is van het belang van zogeheten soft skills, functioneren zowel het team als geheel als de teamleden individueel beter. Met meer werkplezier.”

Praktijkgericht
Micha Essid, Teamleider Bedrijfsbeveiliging bij de Christelijke Onderwijs Groep Vallei en Gelderland-Midden heeft zijn diploma Leidinggevende inmiddels op zak: “Eén van de vele pluspunten van de opleiding vind ik het praktijkgerichte. Er is natuurlijk ook aandacht voor de theorie, in die zin dat je inzicht krijgt in verschillende leiderschapsmodellen, maar de focus ligt vooral op hoe je acteert in jouw dagelijkse praktijk. Op situationeel leiderschap dus. Tijdens de opleiding en door het jaar heen werk je aan de hand van uiteenlopende opdrachten aan je portfolio. Dat portfolio weerspiegelt door de tijd hoe jij je ontwikkelt in je leiderschap, hoe je groeit als leider”.

Hans Pécasse haakt daar op aan: “Het mooie aan deze opleiding is dat allereerst overduidelijk wordt gemaakt dat goed leiderschap begint met leiding kunnen geven aan jezelf. Dat betekent dus dat je als toekomstig leider in het nu naar jezelf zult moeten durven kijken en dat je jezelf een spiegel moet durven voorhouden.”
Micha herkent dit maar al te goed: “Zelfreflectie is erg belangrijk. Want om helder te krijgen wat jouw leiderschapscapaciteiten zijn, moet je eerst jezelf goed leren kennen. Je krijgt zo inzicht in je ontwikkel- en verbeterpunten. Zodat je daar gericht aan kunt werken. Om stapje voor stapje een effectievere leider te worden. En ja, ook een beter persoon. Want wat ik allemaal geleerd heb tijdens de opleiding komt niet alleen van pas in mijn werk, ik heb er daarbuiten ook zeker profijt van.”

Diversiteit
Hans: “Een pluspunt van de opleiding is zonder meer ook de diversiteit van de studenten. De zorg, de politie, defensie, commercie, de agrarische sector, overal komen ze vandaan. Ze nemen niet alleen hun verschillende achtergronden, al hun verschillende werksituaties en daarmee al hun verschillende ervaringen met leiderschap mee, maar dragen ze ook op elkaar over.”

Micha is het daar van harte mee eens: “De diversiteit zorgt ervoor dat er vanuit heel uiteenlopende perspectieven naar leiderschap wordt gekeken. Dat heeft er zeker voor gezorgd dat ik niet alleen breder ben gaan kijken naar mijn werkterrein, de beveiliging, maar dat ik ook breder ben gaan kijken naar leiderschap.”

Achtergronden en ervaringen in de meest uiteenlopende branches en sectoren, leiderschap in vaak totaal verschillende omstandigheden, soft skills… Hoe slaag je erin om zulke verschillende studenten toch eenduidig te beoordelen en te examineren? Hans: “Dat is om te beginnen het resultaat van de nauwe en zeer prettige samenwerking met ESS. We hebben ook heel bewust de opleiding eerst als pilot gedraaid. Zodat we veel konden evalueren en waar nodig konden bijslijpen.”

Eenduidig examineren
“Juist om recht te doen aan de individualiteit en de eigenheid van elke student is ook heel bewust gekozen voor het werken met portfolio’s. Daardoor kan elke student zich veel meer vanuit zijn eigen niveau en zijn eigen specifieke situatie door de opleiding heen ontwikkelen. En hoe verschillend ook, de portfolio’s van alle studenten, via de CGI methode (Criterium Gericht Interview), ben je toch heel goed in staat om alle studenten op een zo eenduidig mogelijke manier te examineren’’.

Micha kan daarover meepraten: “Je presenteert, zeg maar gerust je verdedigt je eigen portfolio. Ten overstaan van je docent en nog vier deskundigen op het gebied van leiderschap. Of dat moeilijk is? Ik vond het vooral uitdagend. Zoals de hele opleiding trouwens. Die mij overigens wel verder heeft gebracht. Want mede dankzij het diploma Leidinggevende heb ik de stap naar Teamleider Bedrijfsbeveiliging kunnen maken. Weet je wat helemaal mooi is? Dat mijn werkomgeving, de Christelijke Onderwijs Groep Vallei en Gelderland-Midden, een leerbedrijf is. Waar we ook studenten opleiden tot beveiliger. Mijn interactie met hen is mede dankzij de opleiding veel wezenlijker geworden.”

Schot in de roos
Zo’n ervaring sterkt Hans Pécasse alleen maar in zijn overtuiging dat de opleiding Leidinggevende een schot in de roos is: “De opleiding staat als een huis. Voorziet overduidelijk in een behoefte. De samenwerking tussen het onderwijs, het bedrijfsleven en ESS heeft zich dus weer bewezen. Tegelijk is er altijd ruimte voor verbetering. Zo denk ik dat de opleiding in zijn opzet nog toegespitster zou kunnen. En dat er flink gesneden zou mogen worden in de administratieve rompslomp die er nu nog bij komt kijken. Juist: less is more, ook hier!”

Interieuradviseur: examinering op school

De ervaring van Ingrid Wiendels is dat de werkzaam-heden van studenten tijdens de stage vaak verschillend zijn. Hierdoor komen onderdelen van wat een student aantoonbaar moet kunnen, onvoldoende of niet aan bod. Bovendien vinden veel stagebedrijven het examineren van studenten gedoe en rompslomp.

Ingrid Wiendels: “Je wil elke student een gelijkwaardige basis bieden, met ruimte voor individueel talent. Want waar de ene student talent heeft voor de commerciële kant van het vak, heeft de andere juist meer feeling voor het maken van interieurplannen. Bij de één ligt de voorkeur meer bij de digitale kant van het vak terwijl de ander het liefst bezig is met styling. En toch moet je alle studenten zoveel mogelijk op dezelfde manier examineren. Een diploma vertegenwoordigt namelijk een bepaalde waarde. Studenten moeten daarop kunnen vertrouwen. Net als het bedrijfsleven; de arbeidsmarkt dus!”

Gelijkwaardigheid
Ingrid vertelt verder: “Om de gewenste uniformiteit en gelijkwaardigheid aan te brengen werken onze studenten, naast hun stage, aan projecten. Dit zijn projecten van tien weken en zitten boordevol afwisseling. Net als in de praktijk later. Er moeten verschillende opdrachten afgerond worden; de indeling van een tiny house, een standontwerp voor een meubelmerk en de inrichting van een vakantiewoning. Soms werken studenten alleen, soms in een groep. Studenten verzamelen zo bewijzen. Project na project, opdracht na opdracht. Bewijzen voor hun vakspecifieke vaardigheden en vooral de wijze waarop ze deze weten toe te passen.

Het examen vindt plaats op school. Kandidaten kiezen op dezelfde locatie uit verschillende praktijksituaties. Dat zijn stuk voor stuk pittige situaties waarbij studenten moeten laten zien dat ze begrijpen wat er speelt. Hier gaan ze hun opgedane kennis en ervaring toepassen.

En als dat lukt dan zijn wij als school natuurlijk trots. Want dit is ons doel: meehelpen aan de ontwikkeling van de stu-dent. Samen op zoek gaan naar de talenten van studenten en hen laten uitgroeien tot deskundige en zelfverzekerde medewerkers die, hoe specifiek ook, op elke verandering weten in te spelen.

Wat Rijn IJssel met het invoeren van de praktijkopdrachten op school overduidelijk laat zien, is hoe belangrijk het is om de praktijk te betrekken bij het onderwijs. School wil in combinatie met de projecten en het examen vooral bereiken dat studenten tijdens de studie Interieuradviseur meer en meer hun eigen weg gaan en daarmee meer en meer hun eigenheid weten te vinden en vormgeven.”

Vrijer en creatiever
“In de toekomst zou ik daar graag nog verder in willen gaan” vervolgt Ingrid. “Door te werken met portfolio’s en op basis hiervan te examineren. Zo’n opzet haalt het beste in studenten naar boven, omdat ze veel vrijer kunnen en mogen zijn. Ook is er meer ruimte voor creativiteit bij het invullen van een project.
Bovendien ‘dwing’ je studenten dan tot het maken van keuzes. Want stel dat een student bijvoorbeeld acht afgeronde projecten in het portfolio heeft en dat er daarvan maar vijf mogen meetellen voor het examen. Tja, welke vijf worden dat dan? En waarom? Wat de definitieve selectie ook wordt, het zegt alles over de eigenheid van de student. En het geeft antwoord op de vraag: ´Wie ben jij als interieuradviseur?”

“IK WIL STUDENTEN VOORAL LEREN HUN EIGENHEID TE ONTDEKKEN EN VORM TE GEVEN”

Ingrid Wiendels – docent opleiding Interieuradviseur Rijn IJssel Arnhem

SPORTIC Logistiek: fictieve werkelijkheid

Iedereen kent ze wel. Van die werkprocessen waarvan de beheersing lastig te beoordelen is. Hoe kun je nagaan of een kandidaat input kan leveren voor financieel beleid, terwijl het (leer)bedrijf geen financiële gegevens wil delen? En hoe kun je zien of een kandidaat medewerkers kan werven en selecteren zonder dat de privacy in het geding komt? Samen met scholen ontstond het idee om simulatie-opdrachten te ontwikkelen. Examenopdrachten die kandidaten op school kunnen uitvoeren, onder examencondities en onder tijdsdruk.

Zo ontstond SPORTIC Logistiek; een fictief bedrijf waarbinnen we meerdere examenopdrachten kunnen onderbrengen.

Hoe werkt het?
De examenkandidaat leest zich vooraf in de gegevens van het bedrijf in. Sommige scholen besteden hier aandacht aan in de lessen voorafgaand aan het examenmoment.
Zodra de examenopdracht start, krijgt de examenkan-didaat een casus. Tijdens het examenmoment ontvangt de kandidaat ook extra informatie waarmee het vraagstuk opgelost kan worden. SPORTIC Logistiek is een nabootsing van de werkelijkheid en een mooie aanvulling op ons examenaanbod.

SPORTIC Logistiek is ontstaan vanuit de behoefte van de scholen en ontwikkeld door vakdocenten. En het leuke is: het aanbod van deze simulatie opdrachten blijft groeien. De behoefte lag in eerste instantie bij niveau 4, maar inmiddels liggen er ook al opdrachten voor niveau 3.

Alles digitaal ?!

Of digitaal examineren meer en meer aan populariteit wint? En dus de toekomst is? Ja, wij denken van wel. Sterker nog, wij weten het (bijna) zeker. En wel om een handvol hele goede redenen. Lees maar even mee!

1. Efficiëntie: digitaal examineren maakt het proces van het afnemen en beoordelen van examens efficiënter. Het automatiseert taken als het nakijken en het genereren van resultaten. Met alle besparing van dien aan waardevolle tijd en middelen.
2. Veiligheid en betrouwbaarheid: digitaal examineren garandeert een hoog niveau van beveiliging en betrouwbaarheid.
3. Interactieve mogelijkheden: digitaal examineren maakt het mogelijk om interactieve elementen toe te voegen aan examens, zoals multimedia-inhoud, simulaties en praktische scenario’s. De eerste stappen hebben wij daar dan ook al in gezet.
4. Analyse en gegevens: digitaal examineren stelt onderwijsinstellingen in staat om waardevolle gegevens en analyses te verzamelen. Daardoor krijgen docenten beter inzicht in de sterke(re) en zwakke(re) punten van studenten en kunnen ze daar gerichter aan werken.
5. Milieuvriendelijk: digitaal examineren is veel milieuvriendelijker dan traditioneel examineren. Het vermindert immers aanzienlijk het gebruik van papier en inkt. Met als resultaat een veel kleinere ecologische voetafdruk en meer duurzaamheid.

Volledig digitaal gaan

Digitaal bieden wij zowel ESS Theorie (theorie-examens) als ESS Praktijk (proeven en keuzedelen) digitaal aan. Dus onderwijsinstellingen die qua examineren volledig digitaal willen gaan, zijn bij ons aan het beste adres.

CBL opleidingenhuis en ESS – Succescombinatie voor loopbaan in de supermarktbranche

De supermarktbranche is een van de belangrijkste werkgevers in ons land. Met kansen en mogelijkheden te over voor (verdere) professionele groei. Ongeacht je achtergrond. Het CBL Opleidingenhuis (CBL staat voor Centraal Bureau Levensmiddelenhandel) biedt een uitgebreid pakket hoogwaardige opleidingen. Zoals CBL Verkoper (niveau 2, gebaseerd op de Retail-medewerker), CBL Eerste Verkoper (niveau 3, op de Retailspecialist gebaseerd) en CBL Afdelingsmanager (niveau 4, gebaseerd op de Retailmanager).

Mbo gelijkwaardig

Deze opleidingen zijn ingeschaald in het NLQF, wat betekent dat ze qua niveau gelijkwaardig zijn aan mbo-opleidingen. De examens voor deze opleidingen worden door ESS ontwikkeld en beheerd. Daarbovenop biedt ESS een ruim aanbod aan CBL-keuzedeelexamens. Denk aan Assortimentskennis, Borrelshop (sociale hygiëne), Bezorgmedewerker en Duurzaamheid in het beroep.

Erg enthousiast

Onderwijsinstellingen zijn enthousiast over het CBL Opleidingenhuis en over de examens van ESS. Om te beginnen krijgen studenten niet alleen een web-diploma, maar ook een erkend CBL-diploma, zonder extra kosten.Daarnaast werkt ESS bij de ontwikkeling van de examens nauw samen met bedrijven en mbo-instellingen. Bovendien voldoen alle CBL-examens aan alle strenge eisen voor valide exameninstrumenten en dekken ze het kwalificatie-dossier. Betrouwbaarheid en hoge kwaliteit gegarandeerd dus!

Sleutels tot succes

Kortom: De samenwerking tussen CBL en ESS levert waardevolle diploma’s op voor een mooie toekomst in de supermarktbranche.

Samenwerking onderwijs en bedrijfsleven bij praktijkexamens

Zeg je Ben Denekamp, dan zeg je retail. In zijn hele werkzame leven is de drogisterij zijn lust en zijn leven geweest. Eerst werkte Ben in de drogist van zijn ouders en daarna had hij een aantal eigen DA-vestigingen. Nu Ben met pensioen is, adviseert hij retailorganisaties en deelt hij zijn kennis en ervaring.
Ook bij Joost Jansen is retail met de paplepel ingegoten. Hij begon als bedrijfsleider in de herenmodezaak van zijn ouders en nam deze zaak uiteindelijk over. Sinds 2014 is Joost actief voor Suitable als shopmanager, regiomanager en inkoper/category manager.

Jaren retailervaring en -expertise

ESS profiteert van deze jarenlange retailervaring en -expertise omdat Ben en Joost al jaren lid zijn van de ESS validatiecommissie Retail. De validatiecommissie be-oordeelt de inhoud en het niveau van de praktijkexamens en werkt hiervoor nauw samen met de ESS vaststellings-commissie Retail. In de vaststellingscommissie zijn scholen vertegenwoordigd waar Retail als vak wordt gegeven. De samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven is belangrijk voor de kwaliteit van de prakijkexamens.

Blijven investeren

“Waar het mij vooral om te doen is, is dat de opleidingen inhoudelijk zoveel mogelijk bij de tijd zijn,” vertelt Ben Denekamp. “En bij de tijd blijven. Want stilstand is, zeker in de retail, achteruitgang. Je moet blijven investeren in alles wat er maar komt kijken bij het hebben van een winkel.
Zoals de vraag: ‘Welke socialemediakanalen zet ik in?’ En ‘Hoe doe ik dat dan?’ ‘Hoe ga ik om met de mix van offline en online?’ Al dat soort zaken zijn voor elke retailer factoren die de mate van je succes mede bepalen. Dit soort vraagstukken moeten ruimschoots aan bod komen in opleidingen.”
Joost Jansen sluit zich hierbij aan. “Het retaillandschap verandert snel. Door vergrijzing en gebrek aan opvolging, maar ook door de naweeën van de Covid-pandemie is er zelfs kans op verschraling. Verder zie je een groei in webshops en zijn marketplaces zoals Bol en Zalando sterk in opkomst.”

“STUDENTEN RETAIL KLAARSTOMEN VOOR DAGELIJKSE EN VAAK HECTISCHE RETAIL PRAKTIJK”

Ben Denekamp en Joost Jansen – leden ESS validatiecommissie Retail

Kansen zien, kansen grijpen

“Begrijp mij goed, geen opleiding kan natuurlijk een oplossing bieden voor vergrijzing”, gaat Joost verder. “Maar opleidingen kunnen, of sterker móeten volgens mij, studenten laten inzien hoe belangrijk het is om altijd alert
te zijn, bij de tijd te blijven. Om kansen te zien en deze vooral te grijpen.”

Volgens Ben is communicatie een belangrijke factor binnen de serviceverlening. “Neem digitalisering en automatisering. Het gaat er bij deze onderwerpen niet alleen om dat je als student technisch leert hoe je een scanner moet gebruiken of hoe je je website actueel houdt. Het gaat er vooral om dat je de vertaling weet te maken naar het directe klantcontact. Door in je schoenenzaak niet tegen een klant te zeggen dat zijn maat niet voorradig is, maar door samen met deze klant de gewenste schoen in de juiste maat online op te zoeken en te bestellen. De winkelier van nu is al lang niet meer de autoriteit van vroeger. De klant van nu heeft veel informatie en online verkooppunten tot zijn beschikking. Wil je het vertrouwen van de klant winnen en van hem of haar een trouwe klant maken, dan moet je als retailer extra service leveren.”

Veel doorzettingsvermogen

De hamvraag is: kun je het eigenlijk wel leren, retailer worden? “Je moet het voor zeker meer dan 51% van nature in je hebben of het met de paplepel krijgen ingegoten. Maar zelfs dan heb je goede opleidingen en goede begeleiding nodig. Verder zijn een gezonde dosis interesse in het vakgebied en veel doorzettingsvermogen onmisbaar. Juist daarom zitten wij bij ESS in de validatiecommissie Retail. Om, als de retailpraktijkdieren die wij zijn, studenten retail te helpen zich optimaal klaar te stomen voor de dagelijkse en vaak hectische retailpraktijk.”

Moderne Vreemde Talen – Wist je dat …

ESS naast beroepsgerichte examens ook examens voor moderne vreemde talen aanbiedt?

Dat doen wij voor de talen Engels en Duits.

Beheersing van een vreemde taal soms ook in een proeve van bekwaamheid wordt getoetst?

Dit gebeurt als de beheersing van de taal nauw verweven is in de uitoefening van het beroep.

De nieuwe examens gesprekken voeren de vorm hebben van een rollenspel?

Door kandidaten allemaal slechts een stukje van de benodigde informatie te geven voor het rollenspel, moeten zij meer overleggen of uitvragen bij elkaar en vindt er een ‘echt’ gesprek plaats.

De examens afgestemd zijn op de beroepscontext?

We stemmen de opdrachten af op de taken en contexten die relevant zijn voor het beroep.

Inbreng van scholen van groot belang is bij het maken van MVT-examens?

Docenten hebben juiste taalkennis en didactisch inzicht.

Begrijpelijke en haalbare examens Transport en Logistiek

Het kwalificatiedossier, daar draait het uiteindelijk allemaal om. Ook in de opleidingen Transport en Logistiek. Want daarin staat exact beschreven wat elke student van en over dat vakgebied allemaal moet weten en kunnen om het diploma te halen. Daarmee is het kwalificatiedossier dan ook leidend, zeg maar gerust heilig voor alles en iedereen die bij de opleidingen Transport en Logistiek is betrokken. De docenten, de examenontwikkelaars én, niet in de laatste plaats, de vaststellers van de examens. Zij bewaken immers of de logistieke examens inhoudelijk inderdaad recht doen aan het kwalificatiedossier. Daarbij zorgen ze er ook voor dat het examen voor studenten werkbaar en begrijpelijk is. Zonder ook maar iets in te leveren op het niveau van het examen of de kwaliteit van het diploma.

Hechte club

Marleen Pathuis, senior docent Transport en Logistiek aan het Deltion College in Zwolle en Erik Jonker, coördinator Logistiek op het Da Vinci College in Dordrecht zijn twee van die vaststellers. Beiden zijn gepokt en gemazeld in de logistiek en lid van de vaststellingscommissie Logistiek binnen ESS. Marleen Pathuis sinds anderhalf jaar, Erik Jonker al een kleine tien jaar. Erik Jonker: “Die vaststellingscommissie is echt een club. Een hechte club ook waarin niet alleen verschillende scholen met hun opleidingen logistiek zijn vertegenwoordigd, maar die ook nog eens in nauw contact staat met de ontwikkelaars binnen ESS.”

Nuttige wisselwerking

Marleen Pathuis: “Juist daardoor is er sprake van een prettige, maar zeker ook nuttige wisselwerking. Want ESS krijgt van ons, de scholen, uit de eerste hand te horen waar wij in onze dagelijkse praktijk tegenaan lopen. Wat er in ons werkveld aan ontwikkelingen allemaal speelt en zich aandient. Tegelijk worden wij vanuit ESS bij de les gehouden waar het gaat om onderwijskundige ontwikkelingen die voor de opleidingen logistiek, lees vooral voor onze studenten, van belang zouden kunnen zijn.”

Erik: “De samenwerking is in alle opzichten transparant. In een heel open sfeer worden zaken snel opgepakt. Over en weer staan we open voor ideeën en suggesties. Maar uiteraard ook voor discussie en kritische noten.”

Steeds verder verbeteren

Marleen: “Ons – de scholen, de leveranciers, ontwikkelaars en vaststellers – gaat het eigenlijk maar om één ding: het steeds verder verbeteren van onze logistieke opleidingen. En dat gaat het best, de praktijk laat dat duidelijk zien, door de kracht van de combinatie optimaal te benutten. Want geen van de partijen kan dat alleen: voor het meest optimale resultaat heb je elkaar nodig.” Als de kracht van de combinatie zich ergens heeft bewezen en nog bewijst, dan is het bij hoe de opleidingen logistiek zijn omgegaan met de digitalisering van het beoordelen en examineren. Dat was, heel begrijpelijk, voor alle betrokkenen wennen. Dus juist daar was en is samenwerking de sleutel tot succes.

Naar een hoger niveau tillen

Overigens, de samenwerking tussen ESS en de logistieke onderwijswereld gaat nog verder dan ‘alleen’ de vast-stellingscommissie. Erik Jonker: “Ik noem het door ESS in het leven geroepen Platform Logistiek. Dat komt een paar keer per jaar bij elkaar. Specifiek om docenten en andere bij het logistiek onderwijs betrokkenen bij elkaar te brengen. Om over de volle breedte van het werkveld zaken met elkaar te bespreken. We wisselen ervaringen uit en delen ideeën en plannen met elkaar. Dat gebeurt in een heel open en transparante sfeer. Ook weer puur om elkaar over en weer beter te maken. En de kwaliteit van de opleidingen logistiek in alle opzichten naar een hoger niveau te tillen.”

Dossier Commercie
Samenwerken voor de beste examinering

Sinds september 2022 is er een nieuw dossier Commercie, met daarin onder meer de opleidingen Commercieel medewerker, Junior accountmanager en E-commerce specialist. Een nieuw dossier betekent nieuwe diploma-eisen en daarmee ook nieuwe examens.

Perry van Erp, docent economie aan het Koning Willem I College in Den Bosch: “Als school willen we hier graag over meedenken. Sterker nog: als docent wil ik zelfs mee ontwikkelen. Want het examen bepaalt heel veel. Het is belangrijk dat de examens recht doen aan de actualiteit van ons vak en van de samenleving. Dat het aansluit op onze manier van onderwijs en al helemaal dat het past bij onze studenten.”

Bovengemiddelde interesse

Perry komt uit een onderwijsfamilie en was oorspronkelijk ook van plan die kant te kiezen. Toch kwam hij in eerste instantie in het bedrijfsleven terecht. Een aantal jaar geleden begon het te kriebelen en stapte hij als zij-instromer alsnog het onderwijs in. Zes jaar geleden kwam hij terecht op het Koning Willem I College, waar hij geïnteresseerd raakte in het onderwerp examens. Niet zo gek dus dat hij voorzitter werd van het examenbureau van de sectie Economie en Commercie en dat hij sinds kort ook lid is van de examencommissie binnen het KW1C.
Perry: “Ja, alles wat te maken heeft met examineren en diplomeren vind ik leuk én belangrijk. Om de simpele reden dat het zo’n bepalende factor is in het streven naar een gelijkwaardig en zo eerlijk mogelijk diploma voor iedere student dat perfect aansluit op waar de markt om vraagt.

Elkaar scherp houden

Eén en één is twee: met zo’n grote passie voor en betrokkenheid bij alles rondom examineren, is het niet meer dan logisch dat hij ook veel te maken heeft met examenleverancier ESS. Perry: “Werken met ESS is in alles samenwerken. Nauw samenwerken zelfs. Want wat onze vraag of idee ook is, we kunnen er bij ESS mee terecht. Sterker nog, onze input wordt altijd serieus genomen en als het ook maar even kan, wordt het opgepakt. Natuurlijk roept dat wel eens vragen op of leidt het soms zelfs tot discussie. Hoort er allemaal bij; het is alleen maar goed om elkaar over en weer scherp te houden. Alles om samen tot de beste oplossingen te komen. En daarmee tot de in alle opzichten beste manier van examineren. Want hoe beter de examinering, des te beter het is voor het onderwijs en voor onze studenten!”

“NAUWE SAMENWERKING VOOR DE BESTE OPLOSSINGEN” – Perry van Erp, docent Economie Koning Willem I College Den Bosch

Nadine Storken van Vista College over Schoolyear bij digitaal examineren:
Ga het vooral proberen! Testen, testen, testen en dan uitrollen.

“Sinds schooljaar 20/21 werken wij met ESS Theorie in combinatie met Schoolyear. We wilden onze studenten examens laten maken op hun eigen laptop. Met name voor onze bedrijfsopleidingen was die behoefte groot. Examenkandidaten kunnen nu een groot gedeelte van de examens maken in het bedrijf en hoeven daarvoor niet meer naar een locatie van Vista te komen.

Hoe was de start?
Bij de start moest er veel geregeld worden zoals het maken van afspraken en spelregels rondom digitaal examineren. En daarna natuurlijk het testen. Dit kost tijd, maar is wel een belangrijk onderdeel van het proces.
Onze eigen laptops moesten op een bepaalde manier geïnstalleerd worden, waardoor deze ook op externe locaties gebruikt kunnen worden. Verder moest per laptop Schoolyear gedownload en getest worden. Inmiddels is er een versie beschikbaar die zichzelf uploadt bij een update, maar de afgelopen keren moesten we dit nog handmatig doen.

Wat is er veranderd?
Examenkandidaten hoeven nu niet meer naar een examenlokaal op een Vista-locatie. Wel moeten ze weten hoe ze moeten inloggen.
Als er bijvoorbeeld laptops van Vista worden gebruikt, omdat op een externe locatie geen werkende laptops aanwezig zijn, hebben de kandidaten meerdere inloggegevens nodig.
Dit is af en toe nog wel even zoeken, maar uiteindelijk lukt het iedereen altijd om in te loggen.
Het inloggen was even wennen, maar bij het tweede examen via Schoolyear verliep dat al een stuk beter dan de eerste keer. Het is ook een kwestie van vaker doen.

Wat zijn de ervaringen?
De studenten van de bedrijfsopleidingen zijn enthousiast. Een examen brengt altijd spanning met zich mee, zeker als het op een externe locatie is. Die extra spanning, en vooral die extra (reis)tijd, haal je nu weg door de examens in hun ‘vertrouwde’ lokaal af te nemen.
Ook de docenten ervaren het als prettig. De eerste keer is iets nieuws altijd spannend, maar iedereen ziet er de voordelen nu wel van in. Er kon geoefend worden met een proefexamen, er waren handleidingen en ik of een contactpersoon van het examenbureau was telefonisch bereikbaar voor hulp.
Bovendien zijn de instructiefilms en de handleidingen van ESS over digitaal examineren duidelijk. Als je alle stappen volgt, kan er vrij weinig fout gaan.

Plannen?
Op dit moment moeten docenten de kandidaten nog toegang geven tot de digitale examens en zelf surveilleren. Dat zorgt voor extra werkdruk.
Komend schooljaar gaan we ook voor de reguliere BBL-opleidingen binnen Vista gebruik maken van digitaal examineren in combinatie met Schoolyear. Als dit straks goed loopt, willen we surveillanten van het examenbureau gaan inzetten. Dit zorgt uiteindelijk voor verlichting bij de docent.”

Nadine Storken is docent, coördinator bedrijfsopleidingen, contactpersoon Examenbureau en Lid Examencommissie bij het Vista College in Sittard.

Een examen waarmee je ervaringen en een portfolio kan waarderen? Dat kan!

Door Eline Jensma

Laatst spraken we een docent die het keuzedeel Mode Retail begeleidt. De studenten die dit vak volgen zijn erg creatief. Ze steken dan ook veel tijd in het maken van een mooi portfolio. De docent vertelde dat ze de meest fantastische creaties op haar bureau vond.

Alleen … door de knip tussen onderwijs en examinering kon ze alle tijd en aandacht die de studenten in hun portfolio hadden gestopt, niet meenemen in hun cijfer. Dat cijfer wordt namelijk bepaald op basis van een gesprek. Maar laat nou net de meest creatieve student minder goed uit de verf komen tijdens dat gesprek.

‘Hoe kan ik er voor zorgen dat ik dit harde werk van de studenten óók kan waarderen?’ vroeg ze zich af. ‘Ze hebben nu het gevoel dat ze het voor niets doen.’ Ik wist het niet. Het was immers niet toegestaan om een eindoordeel te geven op basis van materiaal dat niet onder examencondities was verzameld.

En ze was niet de enige docent die ons deze vraag stelde. Soms kwam de vraag in een iets andere vorm langs, zoals: ‘Dat hebben de studenten in de opleiding al zo vaak gedaan, waarom moet dit in het examen nog eens?’ Allemaal momenten waarop de examinering eigenlijk ‘in de weg stond’.

Kort daarna volgden we een webinar van Liesbeth Baartman en Tamara van Schilt – Mol over programmatisch toetsen (hier terug te zien).

Deze manier van toetsen gaat ervan uit dat je tijdens de opleiding van een student informatie verzamelt over zijn/haar ontwikkeling. En net zoals een plaatje op je beeldscherm steeds duidelijker wordt als je meer pixels hebt, krijg je ook door het verzamelen van meer en verschillende informatie een goed beeld van wat de student kan.

Zo goed, dat je uiteindelijk op basis van die informatie kunt beslissen of een student kan slagen.

En nog belangrijker: de pixels hoeven niet onder examencondities verzameld te worden. Omdat je er zo veel hebt, zorgt dat voor de betrouwbaarheid.

Het kan dus wel.

We kunnen wel een examen maken waarmee je een prachtig portfolio kan waarderen. Ook eerdere ervaringen of andere zaken waarop een student trots is, kan hiermee gewaardeerd worden.

Dat betekent wel dat we nog een heleboel vragen te beantwoorden hebben:

• hoe ziet zo’n examen er dan uit?
• wat betekent dat voor je rol als examenleverancier?
• hoe gaan we om met examinering als onderwijs en examinering steeds meer verweven raken?
• wat is er op scholen nodig om een dergelijk examen te kunnen inzetten?

Om hier een antwoord op te krijgen hebben we samen met een aantal roc’s pilots opgezet. In een serie blogs gaan we je meenemen in het ontwikkelproces en vertellen we je wat we geleerd hebben.

En uiteraard hopen we met je in gesprek te komen, want één ding hebben we nu al geleerd van dit proces: zonder dialoog geen leren.

Nova College over ESS Theorie:
Efficiënter, objectiever en je hebt gelijk resultaten

Hoe ervaren medewerkers van examenbureaus de digitale afname van examens? Dat vroegen we aan Saskia Jongens en Linda Bakker, beide werkzaam bij het Nova College.

“We zijn in 2019 gestart met ESS Theorie. Examens afnemen via papier kostte ons veel tijd. Je moet examenversies kopiëren voor de studenten en docenten moeten achteraf alles nakijken. Bij digitaal examineren heb je bij meerkeuzevragen gelijk de resultaten. Daarnaast is het risico op fouten en fraude groter op papier. Dat zijn twee grote voordelen van digitale afname.

Proefdraaien
We vonden het in het begin wel spannend, maar dat kwam voornamelijk voort uit angst voor het onbekende. Hoe werkt het precies? Gaat het wel goed als studenten hun eigen laptop gebruiken (BYOD)? Wat moeten we allemaal van tevoren regelen?

We zijn eerst rustig gaan proefdraaien. Dat was echt noodzakelijk. Het begin is altijd lastig maar na de aanloopperiode zijn de studenten en docenten nu tevreden.

Toen wij begonnen met ESS Theorie waren er nog geen instructiefilms beschikbaar. Wij hebben de handleidingen doorgenomen en zo hebben we ESS Theorie ons eigen gemaakt. We hebben naderhand nog wel een instructie van Schoolyear gekregen. Dat was waardevol en nuttig.

We zijn nog niet gestart met ESS Praktijk. We hebben de instructiefilms en handleidingen hiervan bekeken. Het ziet er anders uit dan ESS Theorie en het vinden van bepaalde opdrachten lijkt nog niet altijd logisch. Maar we gaan hier op termijn wel mee aan de slag.

Examens maken op eigen laptops
Studenten maken de examens op hun eigen laptop. Zij werken binnen de beveiligde examenomgeving van Schoolyear. Dat werkt voor de studenten fijn omdat ze op een bekend device werken en voor ons werkt het prettig omdat we niet voor iedere student apparatuur aan hoeven te schaffen. En is het veilig en fraudebestendig.

We schaften wel een laptopkar aan, mocht het werken met eigen laptops toch voor problemen zorgen. We hebben dus wel eigen laptops achter de hand. En op bepaalde schoollocaties zijn computerlokalen ‘internetproof’ gemaakt.

Jullie ervaring?
“Het is efficiënter en de beoordeling verloopt objectiever. Van de gesloten vragen zie je gelijk de resultaten. Dat scheelt ontzettend veel tijd. Wij zeggen ESS Theorie: Doen!”

Koning Willem I College examineert digitaal: Ga gewoon aan de slag en onderzoek de mogelijkheden

“Wij werken nu voor het derde jaar met ESS Theorie. Reden om te starten was dat we benieuwd waren naar de mogelijkheden van digitaal examineren en de voordelen die het voor ons kon opleveren”, aldus Perry van Erp, docent economie.

“Allereerst onderzochten we of het paste binnen onze examenorganisatie en of het praktisch haalbaar was. We beschikten binnen onze school over examenlokalen met computers, dus de voorzieningen waren er eigenlijk al. We begonnen vervolgens met enkele examens. Dat beviel zo goed dat, zodra het mogelijk was, onze hele afdeling Handel en Commercie overstapte naar digitaal examineren.

Voor de eerste groep studenten was het even zoeken, net als voor de docenten. Niet alle examens waren op dat moment al digitaal beschikbaar. Studenten moesten daarom schakelen. De ene keer werd een examen digitaal afgenomen en de andere keer weer vanaf papier.
We maken gebruik van de handleiding voor de kandidaat. Onze studenten gebruiken deze als ze voor de eerste keer inloggen. De meeste studenten ervaren het nu echt als prettig.

Nakijken is eenvoudiger geworden
Ook de collega’s moesten ontdekken hoe alles werkt. Nu we eenmaal onze draai hebben gevonden zijn de collega’s enthousiast. Het gemaakte werk is beter leesbaar en de mogelijkheid om per vraag (horizontaal) na te kijken werkt prettig. Hiermee zorg je dat vragen gelijkwaardiger worden beoordeeld. De kans op fouten is kleiner door het automatisch optellen van de punten.
Docenten hebben ook geen stapels nakijkwerk meer op het bureau liggen. Het nakijken is eenvoudiger geworden.

De mogelijkheden van het systeem en de instellingen zijn eindeloos. Hierdoor weet je soms niet wat het meest handig of wat wijsheid is. Het is niet altijd even duidelijk wat de gevolgen zijn van het wel of niet inschakelen van een bepaalde optie, dit is echter ook een kwestie van uitproberen, ervaren en doen.”

Wat kan je collega scholen adviseren als het gaat om ESS Theorie?
“Ga aan de slag met ESS Theorie. Ga het testen en zet het in. Begin met een proefexamen van één opleiding, onderzoek de mogelijkheden die het systeem biedt en kijk welke voordelen het je oplevert. Ontdek waar je van kunt leren, wat goed gaat, en wat beter kan.
En … ga vooral in gesprek met ESS, zij kunnen meer voor je betekenen en eventuele twijfels wegnemen.”

 

ROC Zadkine: Digitaal examineren draagt bij aan kwaliteit onderwijs

ROC Zadkine had het digitaliseren van de examinering al een tijdje op het programma staan. De corona-uitbraak bracht daar versnelling in. In maart 2020 startte Zadkine Logistiek College met ESS Theorie en maakten als een van de eerste scholen de overstap van papier naar digitaal.

Mourad Lamrini en Wim de Ruijter, beiden verbonden aan de opleiding, vertellen;
“Tijdens de uitbraak van de coronapandemie zijn we vrijwel meteen aan de slag gegaan met ESS Theorie. We zijn nu inmiddels anderhalf jaar verder en we zijn er erg tevreden over. Binnen onze school waren al verschillende computerlokalen beschikbaar waarin we examens afnamen bij de studenten. De faciliteiten waren dus al beschikbaar.”

Hoe reageerden studenten?

Studenten reageerden over het algemeen goed op de transitie. In het begin zorgde met name het inloggen voor wat stress bij studenten. Door ruim de tijd te nemen – 10 minuten voor de start van het examen – kon 99,9% van de studenten rustig inloggen. De studenten moesten natuurlijk wel even wennen aan deze manier van examineren. Maar nu er meer ervaring is opgedaan, ervaren zij dit als prettig en handig.

Hoe reageerden collega’s?

De collega’s reageerden heel positief. Omdat je horizontaal kan nakijken (per vraag) bespaar je enorm veel tijd. Daarnaast hoef je ook de handschriften van studenten niet meer te ontrafelen. Het is wel belangrijk om docenten die niet direct betrokken zijn bij het examineringsproces, voldoende (en vaker) te informeren over het gebruik van het systeem.

Wat zijn de voordelen van ESS Theorie?

Het is gebruiksvriendelijk, het biedt de mogelijkheid om horizontaal na te kijken en je kan heel makkelijk resultaatanalyses uitdraaien. Het levert tijdswinst op en het is milieuvriendelijk omdat het  veel papier scheelt. Daarnaast is het ook betrouwbaar, want er worden minder menselijke fouten gemaakt. De resultaten zijn snel bekend. Door de inzet van random examens krijgen studenten unieke examens en vraagvolgordes. Hiermee neemt de fraudegevoeligheid af.
Digitaal examineren draagt dus ook bij tot kwalitatiever onderwijs.

Zijn er ook nadelen?

Het is nog even wennen als het gaat om het organiseren van digitale inzage op locatie.
En het vaststellen voorafgaand aan de afname is voor ons wat problematisch. Als Zadkine zijn wij verplicht om alle examens die we gebruiken zelf vast te stellen. Met de digitale examens doen we dat nu achteraf.

Wat adviseren jullie collega-scholen als het gaat om digitale examinering?

Wij raden alle collega-scholen aan om met ESS Theorie te starten. Met ESS Praktijk hebben wij nog geen ervaring, maar ook daar gaan we mee aan de slag. Waar we verder als Zadkine Logistiek College erg tevreden over zijn is de snelheid waarmee ESS handelt wanneer wij met vragen zitten. Alle examenbetrokkenen van onze school zijn positief over ESS Theorie.