Nadine Storken van Vista College over Schoolyear bij digitaal examineren:

“Sinds schooljaar 20/21 werken wij met ESS Theorie in combinatie met Schoolyear. We wilden onze studenten examens laten maken op hun eigen laptop. Met name voor onze bedrijfsopleidingen was die behoefte groot. Examenkandidaten kunnen nu een groot gedeelte van de examens maken in het bedrijf en hoeven daarvoor niet meer naar een locatie van Vista te komen.
Hoe was de start?
Bij de start moest er veel geregeld worden zoals het maken van afspraken en spelregels rondom digitaal examineren. En daarna natuurlijk het testen. Dit kost tijd, maar is wel een belangrijk onderdeel van het proces.
Onze eigen laptops moesten op een bepaalde manier geïnstalleerd worden, waardoor deze ook op externe locaties gebruikt kunnen worden. Verder moest per laptop Schoolyear gedownload en getest worden. Inmiddels is er een versie beschikbaar die zichzelf uploadt bij een update, maar de afgelopen keren moesten we dit nog handmatig doen.
Wat is er veranderd?
Examenkandidaten hoeven nu niet meer naar een examenlokaal op een Vista-locatie. Wel moeten ze weten hoe ze moeten inloggen.
Als er bijvoorbeeld laptops van Vista worden gebruikt, omdat op een externe locatie geen werkende laptops aanwezig zijn, hebben de kandidaten meerdere inloggegevens nodig.
Dit is af en toe nog wel even zoeken, maar uiteindelijk lukt het iedereen altijd om in te loggen.
Het inloggen was even wennen, maar bij het tweede examen via Schoolyear verliep dat al een stuk beter dan de eerste keer. Het is ook een kwestie van vaker doen.
Wat zijn de ervaringen?
De studenten van de bedrijfsopleidingen zijn enthousiast. Een examen brengt altijd spanning met zich mee, zeker als het op een externe locatie is. Die extra spanning, en vooral die extra (reis)tijd, haal je nu weg door de examens in hun ‘vertrouwde’ lokaal af te nemen.
Ook de docenten ervaren het als prettig. De eerste keer is iets nieuws altijd spannend, maar iedereen ziet er de voordelen nu wel van in. Er kon geoefend worden met een proefexamen, er waren handleidingen en ik of een contactpersoon van het examenbureau was telefonisch bereikbaar voor hulp.
Bovendien zijn de instructiefilms en de handleidingen van ESS over digitaal examineren duidelijk. Als je alle stappen volgt, kan er vrij weinig fout gaan.
Plannen?
Op dit moment moeten docenten de kandidaten nog toegang geven tot de digitale examens en zelf surveilleren. Dat zorgt voor extra werkdruk.
Komend schooljaar gaan we ook voor de reguliere BBL-opleidingen binnen Vista gebruik maken van digitaal examineren in combinatie met Schoolyear. Als dit straks goed loopt, willen we surveillanten van het examenbureau gaan inzetten. Dit zorgt uiteindelijk voor verlichting bij de docent.”
Nadine Storken is docent, coördinator bedrijfsopleidingen, contactpersoon Examenbureau en Lid Examencommissie bij het Vista College in Sittard.
Een examen waarmee je ervaringen en een portfolio kan waarderen? Dat kan!

Laatst spraken we een docent die het keuzedeel Mode Retail begeleidt. De studenten die dit vak volgen zijn erg creatief. Ze steken dan ook veel tijd in het maken van een mooi portfolio. De docent vertelde dat ze de meest fantastische creaties op haar bureau vond.
Alleen … door de knip tussen onderwijs en examinering kon ze alle tijd en aandacht die de studenten in hun portfolio hadden gestopt, niet meenemen in hun cijfer. Dat cijfer wordt namelijk bepaald op basis van een gesprek. Maar laat nou net de meest creatieve student minder goed uit de verf komen tijdens dat gesprek.
‘Hoe kan ik er voor zorgen dat ik dit harde werk van de studenten óók kan waarderen?’ vroeg ze zich af. ‘Ze hebben nu het gevoel dat ze het voor niets doen.’ Ik wist het niet. Het was immers niet toegestaan om een eindoordeel te geven op basis van materiaal dat niet onder examencondities was verzameld.
En ze was niet de enige docent die ons deze vraag stelde. Soms kwam de vraag in een iets andere vorm langs, zoals: ‘Dat hebben de studenten in de opleiding al zo vaak gedaan, waarom moet dit in het examen nog eens?’ Allemaal momenten waarop de examinering eigenlijk ‘in de weg stond’.
Kort daarna volgden we een webinar van Liesbeth Baartman en Tamara van Schilt – Mol over programmatisch toetsen (hier terug te zien).
Deze manier van toetsen gaat ervan uit dat je tijdens de opleiding van een student informatie verzamelt over zijn/haar ontwikkeling. En net zoals een plaatje op je beeldscherm steeds duidelijker wordt als je meer pixels hebt, krijg je ook door het verzamelen van meer en verschillende informatie een goed beeld van wat de student kan.
Zo goed, dat je uiteindelijk op basis van die informatie kunt beslissen of een student kan slagen.
En nog belangrijker: de pixels hoeven niet onder examencondities verzameld te worden. Omdat je er zo veel hebt, zorgt dat voor de betrouwbaarheid.
Het kan dus wel.
We kunnen wel een examen maken waarmee je een prachtig portfolio kan waarderen. Ook eerdere ervaringen of andere zaken waarop een student trots is, kan hiermee gewaardeerd worden.
Dat betekent wel dat we nog een heleboel vragen te beantwoorden hebben:
- hoe ziet zo’n examen er dan uit?
- wat betekent dat voor je rol als examenleverancier?
- hoe gaan we om met examinering als onderwijs en examinering steeds meer verweven raken?
- wat is er op scholen nodig om een dergelijk examen te kunnen inzetten?
Om hier een antwoord op te krijgen hebben we samen met een aantal roc’s pilots opgezet. In een serie blogs gaan we je meenemen in het ontwikkelproces en vertellen we je wat we geleerd hebben.
En uiteraard hopen we met je in gesprek te komen, want één ding hebben we nu al geleerd van dit proces: zonder dialoog geen leren.
Nova College over ESS Theorie:
Efficiënter, objectiever en je hebt gelijk resultaten

“We zijn in 2019 gestart met ESS Theorie. Examens afnemen via papier kostte ons veel tijd. Je moet examenversies kopiëren voor de studenten en docenten moeten achteraf alles nakijken. Bij digitaal examineren heb je bij meerkeuzevragen gelijk de resultaten. Daarnaast is het risico op fouten en fraude groter op papier. Dat zijn twee grote voordelen van digitale afname.
Proefdraaien
We vonden het in het begin wel spannend, maar dat kwam voornamelijk voort uit angst voor het onbekende. Hoe werkt het precies? Gaat het wel goed als studenten hun eigen laptop gebruiken (BYOD)? Wat moeten we allemaal van tevoren regelen?
We zijn eerst rustig gaan proefdraaien. Dat was echt noodzakelijk. Het begin is altijd lastig maar na de aanloopperiode zijn de studenten en docenten nu tevreden.
Toen wij begonnen met ESS Theorie waren er nog geen instructiefilms beschikbaar. Wij hebben de handleidingen doorgenomen en zo hebben we ESS Theorie ons eigen gemaakt. We hebben naderhand nog wel een instructie van Schoolyear gekregen. Dat was waardevol en nuttig.
We zijn nog niet gestart met ESS Praktijk. We hebben de instructiefilms en handleidingen hiervan bekeken. Het ziet er anders uit dan ESS Theorie en het vinden van bepaalde opdrachten lijkt nog niet altijd logisch. Maar we gaan hier op termijn wel mee aan de slag.
Examens maken op eigen laptops
Studenten maken de examens op hun eigen laptop. Zij werken binnen de beveiligde examenomgeving van Schoolyear. Dat werkt voor de studenten fijn omdat ze op een bekend device werken en voor ons werkt het prettig omdat we niet voor iedere student apparatuur aan hoeven te schaffen. En is het veilig en fraudebestendig.
We schaften wel een laptopkar aan, mocht het werken met eigen laptops toch voor problemen zorgen. We hebben dus wel eigen laptops achter de hand. En op bepaalde schoollocaties zijn computerlokalen ‘internetproof’ gemaakt.
Jullie ervaring?
“Het is efficiënter en de beoordeling verloopt objectiever. Van de gesloten vragen zie je gelijk de resultaten. Dat scheelt ontzettend veel tijd. Wij zeggen ESS Theorie: Doen!”
Koning Willem I College examineert digitaal: Ga gewoon aan de slag en onderzoek de mogelijkheden

“Allereerst onderzochten we of het paste binnen onze examenorganisatie en of het praktisch haalbaar was. We beschikten binnen onze school over examenlokalen met computers, dus de voorzieningen waren er eigenlijk al. We begonnen vervolgens met enkele examens. Dat beviel zo goed dat, zodra het mogelijk was, onze hele afdeling Handel en Commercie overstapte naar digitaal examineren.
Voor de eerste groep studenten was het even zoeken, net als voor de docenten. Niet alle examens waren op dat moment al digitaal beschikbaar. Studenten moesten daarom schakelen. De ene keer werd een examen digitaal afgenomen en de andere keer weer vanaf papier.
We maken gebruik van de handleiding voor de kandidaat. Onze studenten gebruiken deze als ze voor de eerste keer inloggen. De meeste studenten ervaren het nu echt als prettig.
Nakijken is eenvoudiger geworden
Ook de collega’s moesten ontdekken hoe alles werkt. Nu we eenmaal onze draai hebben gevonden zijn de collega’s enthousiast. Het gemaakte werk is beter leesbaar en de mogelijkheid om per vraag (horizontaal) na te kijken werkt prettig. Hiermee zorg je dat vragen gelijkwaardiger worden beoordeeld. De kans op fouten is kleiner door het automatisch optellen van de punten.
Docenten hebben ook geen stapels nakijkwerk meer op het bureau liggen. Het nakijken is eenvoudiger geworden.
De mogelijkheden van het systeem en de instellingen zijn eindeloos. Hierdoor weet je soms niet wat het meest handig of wat wijsheid is. Het is niet altijd even duidelijk wat de gevolgen zijn van het wel of niet inschakelen van een bepaalde optie, dit is echter ook een kwestie van uitproberen, ervaren en doen.”
Wat kan je collega scholen adviseren als het gaat om ESS Theorie?
“Ga aan de slag met ESS Theorie. Ga het testen en zet het in. Begin met een proefexamen van één opleiding, onderzoek de mogelijkheden die het systeem biedt en kijk welke voordelen het je oplevert. Ontdek waar je van kunt leren, wat goed gaat, en wat beter kan.
En … ga vooral in gesprek met ESS, zij kunnen meer voor je betekenen en eventuele twijfels wegnemen.”
ROC Zadkine: Digitaal examineren draagt bij aan kwaliteit onderwijs
Mourad Lamrini en Wim de Ruijter, beiden verbonden aan de opleiding, vertellen;
“Tijdens de uitbraak van de coronapandemie zijn we vrijwel meteen aan de slag gegaan met ESS Theorie. We zijn nu inmiddels anderhalf jaar verder en we zijn er erg tevreden over. Binnen onze school waren al verschillende computerlokalen beschikbaar waarin we examens afnamen bij de studenten. De faciliteiten waren dus al beschikbaar.”

Studenten reageerden over het algemeen goed op de transitie. In het begin zorgde met name het inloggen voor wat stress bij studenten. Door ruim de tijd te nemen – 10 minuten voor de start van het examen – kon 99,9% van de studenten rustig inloggen. De studenten moesten natuurlijk wel even wennen aan deze manier van examineren. Maar nu er meer ervaring is opgedaan, ervaren zij dit als prettig en handig.
De collega’s reageerden heel positief. Omdat je horizontaal kan nakijken (per vraag) bespaar je enorm veel tijd. Daarnaast hoef je ook de handschriften van studenten niet meer te ontrafelen. Het is wel belangrijk om docenten die niet direct betrokken zijn bij het examineringsproces, voldoende (en vaker) te informeren over het gebruik van het systeem.
Wij hebben een presentatie van ESS bijgewoond, we hebben de instructievideo’s bekeken en vervolgens binnen de examencommissie en het onderwijsteam de verschillende rollen verdeeld. We hebben tevens het onderwijsteam meegenomen in de door ons zelf georganiseerde workshops ‘Correctoren’ en ‘Surveillanten’. Daarna zijn we een pilot gaan draaien met een klas en met docenten. Dit beviel goed. Aanvullende scholing was verder niet nodig. De instructievideo’s zijn erg nuttig om op terug te vallen.
Het is gebruiksvriendelijk, het biedt de mogelijkheid om horizontaal na te kijken en je kan heel makkelijk resultaatanalyses uitdraaien. Het levert tijdswinst op en het is milieuvriendelijk omdat het veel papier scheelt. Daarnaast is het ook betrouwbaar, want er worden minder menselijke fouten gemaakt. De resultaten zijn snel bekend. Door de inzet van random examens krijgen studenten unieke examens en vraagvolgordes. Hiermee neemt de fraudegevoeligheid af.
Digitaal examineren draagt dus ook bij tot kwalitatiever onderwijs.
Het is nog even wennen als het gaat om het organiseren van digitale inzage op locatie.
En het vaststellen voorafgaand aan de afname is voor ons wat problematisch. Als Zadkine zijn wij verplicht om alle examens die we gebruiken zelf vast te stellen. Met de digitale examens doen we dat nu achteraf.
Wij raden alle collega-scholen aan om met ESS Theorie te starten. Met ESS Praktijk hebben wij nog geen ervaring, maar ook daar gaan we mee aan de slag. Waar we verder als Zadkine Logistiek College erg tevreden over zijn is de snelheid waarmee ESS handelt wanneer wij met vragen zitten. Alle examenbetrokkenen van onze school zijn positief over ESS Theorie.